De pre-afscheid-peptalk: waarom dat woordje vooraf zo waardevol is
De week van de voorbereidingen zit erop – en het moment van het afscheid is daar. Terwijl ik naar de familie kijk, zie ik emoties die variëren van verdriet tot spanning. Een hele begrijpelijke mix van gevoelens, Het moment van ‘vaarwel’ zeggen wordt nu namelijk definitief – en daarmee het gemis ook. De een gaat speechen, de ander houdt zich meer op de achtergrond. Iedereen vervult zijn of haar eigen rol – en dat is meer dan prima. Wat ze met elkaar gemeen hebben? Dat ze baat hebben bij (mentale) support. Iemand die zegt ‘het komt goed’. En iemand waarop ze voelbaar kunnen leunen. Want het moment nét voor de dienst, is waar een peptalk wonderen verricht.
Een verbaal geschenk van moed, liefde en kracht
Oké, om even een nuance aan te brengen: je hoeft natuurlijk geen wonderen te verwachten in de vorm van een geldboom die uit de grond schiet. Of het winnen van een superdeluxe vakantie naar een tropisch oord. Ik gok echter, dat je die zelf ook al hebt ingevuld. 😉 Wél is de Volgerlanden-peptalk een van mijn signatures. Je weet wel: zo’n praatje nét voor de dienst, op het moment dat de emoties op zijn hoogst zitten. Hét moment dat het afscheid definitief wordt – en de roes van het regelen langzaam uitwerkt. Zo’n peptalk is een verbaal geschenk van moed, liefde en kracht. Een momentje samen, waarin ik aanvoel welke woorden er nodig zijn, om nabestaanden dat extra mentale steuntje in de rug te geven. Want als ik iets geleerd heb in mijn vak, is dat de juiste woorden het verschil kunnen maken. Zéker als je deze op het juiste moment laat horen. Juist, die pre-afscheid-peptalk dus.
Niet vragen, maar géven
Die juiste woorden op het juiste moment, in dit geval de pre-afscheid-peptalk dus, bewijzen elke keer weer hun kracht. Eigenlijk heel logisch, als je je inleeft in de familie. Want – let’s cut the crap – afscheid nemen doet gewoon reteveel pijn. Het is spannend. Definitief. Laat een leegte achter. Begrijpelijk dus, dat juist op dát kantelpunt, het startpunt van de uitvaart dus, een beetje extra steun gewaardeerd wordt. En nee, dat betekent niet dat de families daarom (hoeven te) vragen. Sterker nog, vaak staan ze hier zelf helemaal niet bij stil. Het is aan de uitvaartondernemer, aan mij dus, om aan te voelen welke woorden nodig zijn. Wat dochter, vader, oom of schoonzoon aan verbale support nodig heeft, om met een extra scheutje vertrouwen dat officiële afscheid aan te kunnen gaan. Want nee, het is niet niks.
Een korte periode van intense verbinding
Hoe lullig het in deze context ook klinkt, het ‘voordeel’ is dat we – familie en ik – de week voor de uitvaart intensief met elkaar doorbrengen. Ik ‘kom binnen’ op een van de meest kwetsbare momenten in hun levens. Emoties nemen ongecontroleerd de leiding, diepe gesprekken worden gevoerd en alle mogelijke vragen worden gesteld – én beantwoord. Je kan je vast voorstellen dat in zo’n relatief korte periode een intens mooie verbinding ontstaat. Eentje die mij input geeft voor hoe te handelen en wat te zeggen. En toegegeven: niet alleen hen, maar ook mij zo nu en dan laat grijpen naar die doos met tissues. Want: ja, ik ben uitvaartondernemer, maar ook mens. En ook ik voel hun verdriet – en onze connectie.
Let’s talk pre-afscheid-peptalk, want wat zeg je eigenlijk?
Spoiler alert: daar heb ik geen kant-en-klaar antwoord op. Want net als dat elke overledene uniek is, zijn alle families dat ook. Elke familie worstelt vaak met dezelfde emoties, maar wel op zijn eigen manier. Zorgvuldigheid in woordkeuze, oprechte aandacht en verbinding met de familie zijn key in het bieden van ondersteuning. Wél is de pre-afscheid-peptalk voor mij altijd het moment om families sterkte te wensen. Bij de een wat uitgebreider, bij de ander wat korter. Juist: iets met uniek zijn – en eigen behoeften. Woordsupport die vaker terugkomt:
- “Lieve familie, vanaf deze plek wens ik jullie heel veel sterkte”
- “Het was een hele bijzondere week. Dankjewel dat ik hier onderdeel van mag zijn”
- “Gaat er iets mis? Maak je geen zorgen. Ík los het voor jullie op”
- “We doen het sámen - en je kan op mij rekenen”
- “Het gaat zoals het gaat. Loopt het anders? Dan doen we alsof het erbij hoort. Niemand die dat merkt"
In het moment: de vergeten speech…
Laat ik je meenemen in een moment waarop de waarde van zo’n pre-afscheid-peptalk ‘spreekt’. Het is de dag van de uitvaart van een onwijs geliefde dame. Zij die ‘vrouw, moeder en oma van’ was. Met elkaar nemen we dat momentje voor de uitvaart. Tijdens het ‘peptalken’ zie ik dat er een deel van de spanning wordt weggenomen. In blikken, in houdingen en in reacties. “Ik wens jullie heel veel sterkte, met een glimlach en een traan. We gaan er wat moois van maken”, spreek ik de familie als laatste toe. De opluchting bij de kleinkinderen is voelbaar – en dat doet ook mij goed. Na dit intieme samenzijn, is daar het definitieve moment van afscheid nemen. Tijd om dit met elkaar te gaan doen. We’ve got this.
Kerst en gebakjes
De overleden vrouw had een grote liefde voor kerst en gebakjes. Ingrediënten die ik met liefde had verwerkt in de speech, om deze extra persoonlijke en treffend te maken. “Jullie hadden vandaag eigenlijk een gebakje moeten eten”, spreek ik voor alle gasten, terwijl de ogen van de dochter mij ‘vangen’. “Het duurt namelijk nog 153 dagen voordat het kerst is”, maak ik mijn zin af. En terwijl ik mijn blik weer richt op de dochter, zie ik een lach op haar gezicht verschijnen. Voor mij is dit oprecht de ‘kers op de taart’, omdat ik op zo een moment ervaar dat deze dochter haar moeder erin herkent. Haar moeder weer even ‘voelt’.
Van vergeten speech naar gevonden rust
Na mijn speech worden de muziek en filmpjes gestart. Mijn aandacht wordt getrokken naar de dochter en echtgenoot, die elkaar geschrokken aankijken. ‘Oh nee, heb ik iets niet goed gedaan?’, denk ik, terwijl een gevoel van onbehaaglijkheid me bekruipt. Zonder dit te tonen, kondig ik de schoonzoon aan, die dus moet gaan speechen. “Shit,” zegt ‘ie, “ik ben m’n speech vergeten. Deze ligt nog in de familiekamer”. Nog voordat zijn paniek kan gaan uitbarsten, stel ik hem gerust dat hij zich geen zorgen hoeft te maken. “Dan ga je hem toch eventjes halen? Als er iets niet goed gaat, doen we gewoon alsof het erbij hoort”. Verwijzend naar de pre-afscheid-peptalk, zie ik dat zijn paniek afneemt. “Dit hadden we toch afgesproken?”, hint ik naar de rest van de familie op de voorste rij. En het mooie? Niemand, buiten de familie om, heeft iets door. De rust keert weder – en schoonzoon is klaar om te speechen. Sterker nog: het gaat hem hartstikke goed af. Net zoals dat de rest van de uitvaart meer dan prachtig verloopt. Afscheid, wat was je mooi.
Moraal van het verhaal? De juiste woorden op het juiste moment kunnen onwijs waardevol zijn. Het verdriet, de spanning en de leegte? Die kan ik als uitvaartondernemer helaas niet wegnemen. Wel kan ik er ‘simpelweg’ voor de familie zijn. In de vorm van ondersteunen, luisteren en supporten. Soms mag de stilte spreken – en soms mag ik dat doen. Het mogen aanvoelen van deze momenten is wat dit vak zo mooi maakt. Want élk momentje wat we met elkaar delen, kom ik een beetje meer bij hen binnen. En toegegeven: zij ook bij mij. Want een connectie, die komt van twee kanten. En da’s waar die peptalk écht van waarde is.